Zo’n zestig vrijwilligers staan op Vlieland elk moment paraat om hulp te bieden in crisissituaties. Dit zijn goed getrainde mensen die weten hoe ze snel en adequaat moeten handelen. Een keer per jaar worden ze onverwacht opgeroepen voor een grote gezamenlijke oefening. Niemand weet waar en wanneer dat plaatsvindt. Op zo’n dag worden alle disciplines getraind om goed samen te werken. De hulp die zij bieden is precies hetzelfde als op het vasteland, alleen zijn hulpdiensten op een eiland altijd geïsoleerd.

Je kunt pas van het eiland af als de helikopter is geland, als de veerdienst er ligt om patiënten te vervoeren, of met de KNRM die ook patiënten vervoert. Het eerste uur komt daarom altijd neer op deze hulpverleners. Ook de huisarts heeft op het eiland een belangrijke rol. De arts kan meer dan een gemiddelde huisarts en de praktijk is ook anders ingericht. Hier kunnen echo’s gemaakt worden en de arts kan veel medische  handelingen verrichten die normaal alleen in het ziekenhuis gebeuren.

Goed georganiseerd

Om op een eiland zo goed mogelijk hulp te kunnen verlenen, is het CoWa opgericht. Dat is het Coördinatieteam Waddeneilanden. Brandweer, politie, ambulance, Dienst Bevolkingszorg en de KNRM zijn hierin vertegenwoordigd. Leo Hans Sterenberg is naast zijn werk bij - onder andere - de gemeente Vlieland, ook Leider CoWa  en werkzaam bij de ambulancedienst. In 1991 startte hij als vrijwillig ambulancebroeder, tegenwoordig rijdt hij ook de wagen. “Veel eilandbewoners dragen net als ik meerdere petten. Je doet je gewone werk en daarbuiten ben je vrijwilliger voor de gemeenschap, op welk gebied dan ook.”

Veel volk

Alle hulpverlenende diensten zijn hier goed op elkaar ingespeeld. Dat mag ook wel, want in het zomerseizoen lopen op Vlieland in plaats van 1.100 inwoners ineens 8.000 mensen rond! Het festival Into The Great Wide Open verkoopt elk jaar al 5.200 kaarten. Leo Hans: “Zo’n festival is voor de hulpdiensten eerlijk gezegd niet anders dan een zomerse dag. Het enige verschil is dat we elke ochtend wel een veiligheidsoverleg hebben met de organisatie, zodat iedereen precies weet wat hem te doen staat, mocht er wat gebeuren.” Als ambulancebroeder merkt Leo Hans dat ze in de zomer iets vaker moeten uitrukken dan buiten het seizoen.

Containerramp

Hoe goed de Vlielandse vrijwilligers op elkaar zijn ingespeeld, blijkt uit de organisatie rond de containerramp begin 2019. Het was één van de grootste containerschepen ter wereld, de MCS Zoë, waar 342 containers van overboord sloegen. De Friese Waddeneilanden en de Waddenkust van Friesland en Groningen lagen bezaaid met afval. Leo Hans: “Wij hebben het geluk dat we materieel van Defensie kunnen gebruiken. Eén belletje met de commandant en binnen tien minuten hadden we extra vrachtauto’s tot onze beschikking. Binnen no time stonden die ochtend van de ramp vijfenvijftig vrijwilligers klaar om te helpen. We hebben hier een Beach Cleaner, een groot voertuig waarmee we klein afval kunnen ruimen, het opruimen ging hier allemaal dus vrij snel en efficiënt. Ja, op zulke nare momenten zie je wel hoe we hier met zijn allen voor elkaar - en voor het eiland - klaarstaan.”

Ondergelopen camping

De hulpdiensten van Vlieland kunnen altijd een beroep doen op Defensie, zoals de keer dat de camping Lange Paal na een hevige storm volledig was ondergelopen. Geen tent was meer heel, 150 kampeerders stonden tot boven de enkels in het water. “Heb jij misschien plek voor 150 mensen?”, vroeg Leo Hans de commandant van de Strijdkrachten. Binnen een uur stonden alle bedden in het legeringsgebouw op het militaire kampement de Vliehors klaar. “Er waren nog een paar natuurliefhebbers die uit principe niet op een legerbed wilden slapen, maar uiteindelijk gingen ze overstag. Soep, brood: alles was voor ze geregeld en ze vonden het fantastisch. Kijk, zo doen we dat hier op het eiland.” Die gebouwen hebben nu plaatsgemaakt voor een zonneakker.

Zeestromingen

Niet alleen op het eiland, maar ook om het eiland heen komen de hulpdiensten geregeld in actie. Want hoe heerlijk die zee ook is: je mag haar altijd met een vorm van respect benaderen. De stromingen tussen zandbanken (die lang niet altijd zichtbaar zijn) kunnen ontzettend sterk zijn.  

In de warme lente van 2019 lieten twee klippers zich droogvallen op een zandbank in de Waddenzee. Met een groepje schoolkinderen gingen de schippers op onderzoek uit. Niks mooiers dan ontdekken wat er allemaal op de bodem van de Waddenzee leeft. Toen ze zagen dat de geul tussen de groep en de klippers alweer vol water was gekomen, dachten de kinderen daar wel even snel doorheen te zwemmen. Maar de stroming tussen twee banken is ontzettend sterk. Eén van de schippers sprong achter de kinderen aan en werd ook direct meegenomen door de stroom. De andere schipper sloeg alarm. Leo Hans: “De KNRM is uitgevaren en er was toevallig ook nog een politieboot in de buurt. Ze waren er snel bij. De kinderen en de schipper waren daardoor gelukkig gauw weer op het droge.” Het liep met een sisser af, maar deze mensen hebben wel hun ultieme eilandles geleerd: heb respect voor de zee.

​

Interview VVV Vlieland gids 2020.