Stichting museum Tromp’s Huys (lees: gemeente Vlieland) heeft een unieke collectie schilderijen en tekeningen van de schilderes. Daarnaast zijn er in de stijlkamers van het museum uit haar erfenis
meubels en gebruiksvoorwerpen te bewonderen.

Op de tentoonstellingszolder in het museum zullen we met de vele werken die wij in bezit hebben proberen het hele oeuvre van de schilderes te laten zien. De werken die voor een groot deel uit zeeschilderingen
bestaan – de zee bleef een onuitputtelijke inspiratiebron – worden afgewisseld met prachtige tekeningen. We zullen voor de bezoeker ook zo veel mogelijk tekst en uitleg geven bij de werken zodat het leven en het werk een stevig geheel en daarmee een boeiend verhaal wordt.

​

Maar waarom is de persoon Betzy Akersloot-Berg zo interessant voor Vlieland en voor jou? We gaan het je duidelijk maken in het komende jaar in het museum met de tentoonstellingen maar ook door op andere manieren aandacht te geven aan haar leven en werk. Niet uitsluitend haar kunstwerken maar ook levensverhaal is het bestuderen meer dan waard. Was zij een feministe pur sang? Hoe kon zij haar passie volgen? We maken het allemaal duidelijk! In ieder geval was het leven van Betzy, die op 16 december 1850 in Aurskog werd geboren, niet een doorsnee leven.

Jeugd

Over haar jeugd weten wij niet heel veel. Wel is ons duidelijk dat haar jeugd niet per se gemakkelijk is geweest. Ze toonde tekentalent maar werd in eerste instantie niet tot kunstenaar opgeleid. Zonder
veel overdrijving was Betzy een zelfstandige, dappere en getalenteerde vrouw. Het was aan het einde van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw zeker niet eenvoudig om als vrouw een opleiding te volgen en een zelfstandig beroep uit te oefenen. Betzy werd opgeleid tot verpleegster, één van de weinige beroepen waartoe vrouwen konden worden opgeleid en praktiseerde een vijftal jaren in het onherbergzame Lapland, het leefgebied van de Sami. Ze moet daar gewerkt hebben onder zware omstandigheden met primitieve middelen. In die tijd zette zij ook de eerste streken op het schilderdoek. Helaas zijn er uit die tijd geen doeken in ons bezit maar uit overlevering weten we dat er schilderijen zijn geweest met ‘Sami’ taferelen.

Haar ervaringen in Lapland hebben haar zeker een bepaalde taaiheid en het doorzettingsvermogen
gegeven om onder slechte weersomstandigheden zeeschilderingen en landschappen te maken. Dit
doorzettingsvermogen uit zich ook in haar keuze om schilderles te volgen bij diverse leermeesters
en haar passie te volgen om een carrière als kunstschilder te ontwikkelen.

Schilderlessen

Betzy volgde schilderlessen in Oslo, in München, in Parijs en last but not least in Den Haag. Niet bij de minste leermeesters. Respectievelijk Frits Thaulow, Otto Sinding, Pierre Puvis de Chevanne en uiteindelijk Willem Hendrik Mesdag hebben hun kennis overgedragen aan Betzy. In de tentoonstelling zullen we zeker verwijzen naar hun invloed op haar schilderstijl. Hoewel het impressionisme onmiskenbaar ook doordrong in haar schilderstijl is ze opmerkelijk stijlvast gebleken. De invloed van de leermeesters brachten haar technisch verder in haar manier van het vastleggen van onderwerpen en het maken van composities. Ook het kleurgebruik in haar schilderijen is soms terug te voeren naar de bovengenoemde kunstenaars. Toch is haar stijl ‘eigen’ en herkenbaar. Één thema is terugkerend – heel prettig voor Vlieland en ons museum – want de maritieme onderwerpen vormen de hoofdlijn in de vele schilderijen en tekeningen.

Vanzelfsprekend zal het zwaartepunt van de exposities liggen bij de kunstwerken maar minstens zo 
interessant is de handel en wandel; eerst dat van Betzy en later van het echtpaar Akersloot-Berg.

Levensloop

Opmerkelijk in het levensverhaal is dat Betzy lang ongetrouwd bleef. Huwelijk en liefde bleven in haar leven lang ondergeschikt aan haar schilderscarrière. Pas in 1893 trad zij in het huwelijk met Gooswinus Gerardus Akersloot. Van hem kunnen we zeggen dat hij zich in dienst stelde van Betzy en haar werk. Een zeer ongebruikelijke positie in die tijdspanne. Na het huwelijk resideerde het echtpaar op ons eiland Vlieland. Onmiskenbaar een gelukkige periode waarbij Betzy ook een behoorlijke productie kunstwerken heeft gemaakt.

Of Betzy uiteindelijk ook een ‘echte’ eilander is geworden kan betwijfeld worden. Zij bleef een beetje een afstandelijke buitenstaander. In de tentoonstelling kun je zien welke positie zij innam in de Vielander samenleving. Een markant mens was zij zeker en hoewel veel Vlielanders nog steeds met enige scepsis naar het museum en de kunstenares kijken, heeft zij toch met haar artefacten een ode gebracht aan het eiland waar zij en haar echtgenoot erg van gehouden hebben. Beide echtelieden zijn niet voor niets tot aan hun dood op het eiland gebleven.

Twee andere kenmerken van het leven van Betzy lopen als een rode draad door haar leven. De eerste eigenheid was haar diepe geloof in God. Door haar hele leven heen zien we dat zij diep religieus was en dit ook wel probeerde te overdragen aan anderen. Zo was een zondagschoolklasje één van haar activiteiten op het eiland en is er in correspondentie meer te vinden over haar constante voeling met haar geloof. Het tweede kenmerk is een onbedwingbare reislust. Het is duidelijk dat Betzy waar mogelijk buitenlanden wilde bezoeken om kennis te vergaren maar ook om vast te leggen. Ze bezocht in onder andere Noorwegen, Italië en Frankrijk diverse bijzondere plekken en musea en schilderde waar ze kon.

Herdenkingsjaar

In het jaar 2022 proberen wij leven en werken van deze bijzondere en toch wel onderbelichte vrouw beter uit te lichten. Dat kunnen we doen omdat er in ieder geval voldoende gegevens zoals correspondentie en verhalen bewaard zijn gebleven. Een aantal professionals hebben deze feiten verwerkt in scripties, artikelen en boeken. We zullen door middel van een aantal lezingen, rondwandelingen en rondleidingen dan ook meer uit de doeken doen dan tot nu toe bij het grote publiek bekend was. We zijn er in dat kader ook heel trots op dat speciaal voor het museum door twee bekende schrijfsters respectievelijk een vie romancée en een kinderboek worden geschreven. Uiteraard is Betzy de protagonist in deze werken. De boekpresentatie van de vie romancée is dan ook het hoogtepunt bij de ceremonie van de opening van het herdenkingsjaar. Nu wij zo bezig zijn met de voorbereiding van de tentoonstellingen in 2022 vragen wij ons weleens stiekem af of Betzy niet een meer prominente plek in de geschiedenis van de Noorse en Nederlandse schilderkunst zou moeten krijgen. Zou zij – en misschien wel meer vrouwelijke schilders – niet genoemd moeten worden in de lijst van de tweede generatie Haagsche school schilders zoals Isaac Israëls en George Hendrik Breitner. Het jaar 2022 is een mooi jaar om die stelling nog eens te onderzoeken en in ieder geval meer aandacht te schenken aan een bijzondere vrouw en kunstenaresse.

​

Museum Tromp’s Huys kun je vinden op Vlieland in de Dorpsstraat, huisnummer 99. Wil je in 2022 het museum bezoeken of een rondleiding of wandeling boeken? Houd dan de website van het museum of die van de VVV goed in de gaten.